การกำหนดสูตรครีมอาบน้ำพร้อมคำแนะนำส่วนผสมและอัตราส่วน

คู่มือการกำหนดสูตรครีมอาบน้ำ

คู่มือนี้ให้ข้อมูลช่วงเปอร์เซ็นต์การใช้งานโดยทั่วไปและข้อควรพิจารณาสำหรับส่วนผสมที่คุณระบุเมื่อต้องการกำหนดสูตรครีมอาบน้ำ เปอร์เซ็นต์สุดท้ายจะขึ้นอยู่กับคุณสมบัติที่ต้องการของผลิตภัณฑ์ของคุณ (เช่น ระดับฟอง ความรู้สึกบนผิว ประโยชน์เพิ่มเติม) ควรทำการทดสอบความคงตัวและการทดสอบการท้าเชื้อ (microbial challenge test) กับสูตรสุดท้ายของคุณเสมอ

ส่วนผสมหลัก

• Water: ใช้เป็นส่วนประกอบหลัก โดยทั่วไป สูงสุด 100% ปริมาณที่แน่นอนจะเป็นส่วนที่เหลือหลังจากเพิ่มส่วนผสมอื่นๆ ทั้งหมด ใช้น้ำบริสุทธิ์หรือน้ำกลั่น
• Cocamidopropyl Betaine: สารลดแรงตึงผิวประเภท Amphoteric และสารลดแรงตึงผิวร่วม (co-surfactant) ช่วยเพิ่มฟอง ทำความสะอาดอย่างอ่อนโยน และลดการระคายเคืองจากสารลดแรงตึงผิวประจุลบ
  • ช่วงที่แนะนำ: 15-30% (ตามที่จัดหาให้ โดยทั่วไปมีสารออกฤทธิ์ 30-35%)
  • หมายเหตุ: เป็นสารลดแรงตึงผิวที่สำคัญสำหรับความอ่อนโยนและคุณภาพของฟอง
• Sodium Coco-Sulfate: สารลดแรงตึงผิวประจุลบ เป็นสารทำความสะอาดหลักและให้ฟองได้ดี
  • ช่วงทั่วไป: 10-25%
  • หมายเหตุ: อาจทำให้ผิวแห้งกว่าซัลเฟตชนิดอื่นหรือสารลดแรงตึงผิวที่อ่อนโยนกว่า ปรับเปอร์เซ็นต์ตามความต้องการในการทำความสะอาดและความรู้สึกบนผิว พิจารณาใช้ร่วมกับสารลดแรงตึงผิวที่อ่อนโยนกว่าเพื่อลดโอกาสผิวแห้ง
• Cocamide DEA: สารลดแรงตึงผิวไม่มีประจุ ใช้เป็นสารเพิ่มฟองและเพิ่มความหนืด
  • ช่วงทั่วไป: 1-5%
  • หมายเหตุ: แม้จะนิยมใช้ แต่ผู้กำหนดสูตรบางรายอาจหลีกเลี่ยงส่วนผสมที่มี DEA เนื่องจากมีข้อกังวลที่อาจเกิดขึ้น สามารถพิจารณาใช้ Cocamide MIPA หรือ MEA เป็นทางเลือกในการเพิ่มความหนืดและฟอง
• Glycerin: สารให้ความชุ่มชื้น (humectant) ที่ช่วยดึงและกักเก็บความชื้นไว้ในผิว ช่วยให้ผิวชุ่มชื้นและปรับปรุงความรู้สึกของผลิตภัณฑ์
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-10% (ปริมาณที่สูงกว่านี้อาจทำให้รู้สึกเหนอะหนะในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออก)
  • หมายเหตุ: ปริมาณที่สูงกว่า 10% อาจทำให้รู้สึกเหนอะหนะในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออก
• Propylene Glycol: สารให้ความชุ่มชื้นและตัวทำละลาย ช่วยละลายส่วนผสมอื่นๆ และสามารถช่วยให้ผิวชุ่มชื้น
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-10% (สามารถใช้ได้ถึง 20% แต่ปริมาณที่สูงกว่านี้อาจให้ความรู้สึกที่ไม่ดี)
  • หมายเหตุ: สามารถช่วยละลายสารสกัดและน้ำหอมได้
• EDTA 2Na (Disodium EDTA): สารคีเลต (chelating agent) ที่จับกับไอออนของโลหะในน้ำ ช่วยเพิ่มความคงตัวของสูตรและป้องกันการเปลี่ยนสีหรือการตกตะกอน
  • ช่วงที่แนะนำ: 0.1-0.2%
  • หมายเหตุ: จำเป็นหากไม่ได้ใช้น้ำปราศจากไอออน
• Lactic acid 88%: กรดอัลฟาไฮดรอกซี (AHA) ใช้เป็นหลักในการปรับค่า pH ในครีมอาบน้ำ ที่ความเข้มข้นต่ำและ pH ที่เหมาะสม สามารถช่วยผลัดเซลล์ผิวอย่างอ่อนโยนได้ แต่มักไม่ให้ผลที่ชัดเจนในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออก
  • การใช้งาน: ใช้ ตามความจำเป็น เพื่อปรับค่า pH สุดท้ายของสูตรให้อยู่ในช่วงที่ต้องการ (โดยทั่วไป pH 5.5-6.5 สำหรับครีมอาบน้ำที่อ่อนโยน)
  • หมายเหตุ: การใช้ Lactic Acid เพื่อการผลัดเซลล์ผิวต้องใช้ pH ที่ต่ำกว่า (3.5-4.0) และการกำหนดสูตรที่ระมัดระวัง ซึ่งอาจไม่เหมาะสำหรับครีมอาบน้ำทั่วไปเนื่องจากอาจทำให้เกิดการระคายเคือง การใช้ความเข้มข้น 88% ต้องใช้ความระมัดระวังในการเจือจางและการจัดการ
• Sodiumbenzoate (Sodium Benzoate): สารกันเสีย
  • ช่วงทั่วไป: 0.1-0.5%
  • หมายเหตุ: มีประสิทธิภาพสูงสุดในสูตรที่เป็นกรด (pH ต่ำกว่า 5.0) มักใช้ร่วมกับสารกันเสียอื่นๆ เพื่อให้ครอบคลุมเชื้อได้กว้างขึ้น
• Phenoxyethanol: สารกันเสียที่นิยมใช้
  • ช่วงที่แนะนำ: 0.5-1.0%
  • หมายเหตุ: ให้การป้องกันเชื้อได้ดี โดยเฉพาะแบคทีเรีย พิจารณาใช้สารกันเสียแบบผสม เช่น Phenoxyethanol SA เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมเชื้อรา
• Tween 20 (Polysorbate 20): สารลดแรงตึงผิวไม่มีประจุ ใช้เป็นสารช่วยละลาย (solubilizer) สำหรับน้ำหอมและน้ำมัน เพื่อช่วยให้กระจายตัวในเฟสน้ำได้
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-5% (ปรับอัตราส่วนตามปริมาณน้ำมัน/น้ำหอมที่ต้องการละลาย)
  • หมายเหตุ: อัตราส่วนของ Tween 20 ต่อน้ำมัน/น้ำหอมมีความสำคัญต่อความใสและความคงตัว

สารเติมแต่งที่มีประโยชน์

• Green Tea Extract (Hi-EGCG™ หรือ Pure-EGCG™): ให้ประโยชน์ด้านสารต้านอนุมูลอิสระและลดการอักเสบ
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-5% (สารสกัดแบบน้ำ เช่น Hi-EGCG™) หรือ 0.1-2% (สารสกัดแบบผง เช่น Pure-EGCG™)
  • หมายเหตุ: อาจทำให้สูตรมีสีเข้มขึ้น ความคงตัวอาจดีขึ้นเมื่อใช้ร่วมกับสารต้านอนุมูลอิสระ
• MANGOSTEEN PEEL EXTRACT: มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระและลดการอักเสบ
  • ช่วงทั่วไป: 1-5%
  • หมายเหตุ: เป็นสารสกัดจากพืช ตรวจสอบข้อมูลจำเพาะจากผู้จำหน่ายสำหรับความสามารถในการละลายและความคงตัว
• Cucumber extract: ให้คุณสมบัติปลอบประโลมผิวและให้ความชุ่มชื้น
  • ช่วงที่แนะนำ: 3-5%
  • หมายเหตุ: ผสมในเฟสน้ำ หลีกเลี่ยงความร้อนสูงกว่า 50°C
• Jojoba oil: สารให้ความนุ่มลื่น (emollient) ที่ช่วยให้ผิวรู้สึกนุ่มนวล
  • ช่วงที่แนะนำ: 0.5-3%
  • หมายเหตุ: เนื่องจากเป็นน้ำมัน จึงต้องใช้สารช่วยละลาย (Tween 20) เพื่อให้กระจายตัวได้ดีในครีมอาบน้ำแบบใส ปริมาณที่สูงขึ้นอาจลดฟองได้
• Vit E (Tocopheryl Acetate หรือ dl-alpha tocopherol): สารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องสูตรและบำรุงผิว
  • ช่วงที่แนะนำ: 0.1-1%
  • หมายเหตุ: รูปแบบที่ละลายในน้ำมันต้องใช้สารช่วยละลาย (Tween 20) รูปแบบที่ละลายในน้ำจะผสมในสูตรครีมอาบน้ำได้ง่ายกว่า
• Bird Nest Extract: งานวิจัยชี้ว่าอาจช่วยสมานผิวและเพิ่มความยืดหยุ่น
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-10%
  • หมายเหตุ: ละลายในน้ำ ผสมในเฟสน้ำ หลีกเลี่ยงความร้อน
• Nanocollagen (Collagen HP, LipX®-Collagen, HRC-4000™): ส่วนผสมบำรุงผิว
  • ช่วงที่แนะนำ: 1-5% (สำหรับรูปแบบผง เช่น Collagen HP). ตรวจสอบรายละเอียดผลิตภัณฑ์เฉพาะสำหรับชนิดอื่นๆ
  • หมายเหตุ: ประโยชน์ของส่วนผสมเหล่านี้ในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออกอย่างครีมอาบน้ำอาจมีจำกัดเนื่องจากเวลาสัมผัสผิวสั้น
• Fragrance: เพิ่มเพื่อกลิ่นหอม
  • ช่วงทั่วไป: 0.1-1.0%
  • หมายเหตุ: ต้องใช้สารช่วยละลาย (Tween 20) เพื่อให้กระจายตัวในเฟสน้ำได้

ส่วนผสมที่ควรใช้ด้วยความระมัดระวังหรือพิจารณาทางเลือกอื่น

• Sodium Coco-Sulfate: อาจทำให้เกิดการระคายเคืองหรือผิวแห้งสำหรับบางสภาพผิว หากต้องการครีมอาบน้ำที่อ่อนโยนมาก ควรลดปริมาณหรือเปลี่ยนไปใช้สารลดแรงตึงผิวหลักที่อ่อนโยนกว่า เช่น Sodium Cocoyl Isethionate หรือ Sodium Lauryl Sulfoacetate
• Cocamide DEA: พิจารณาใช้ Cocamide MIPA หรือ MEA เป็นทางเลือก หากต้องการหลีกเลี่ยงส่วนผสมที่มี DEA
• Lactic acid 88%: ใช้เพื่อปรับ pH ในครีมอาบน้ำเป็นหลัก หากต้องการผลัดเซลล์ผิว ต้องควบคุม pH สุดท้ายอย่างระมัดระวัง (3.5-4.0) และตระหนักถึงโอกาสในการระคายเคืองผิวในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออก การใช้ Lactic Acid ที่มีการปรับสภาพแล้ว (neutralized) อาจช่วยให้การกำหนดสูตรง่ายขึ้น
• Zinc Ricinoleate: หน้าที่หลักคือการดูดซับกลิ่น ซึ่งอาจมีประสิทธิภาพจำกัดในผลิตภัณฑ์ที่ล้างออก พิจารณาว่าการควบคุมกลิ่นเป็นเป้าหมายหลักของครีมอาบน้ำนี้หรือไม่

เคล็ดลับการกำหนดสูตรทั่วไป

• ลำดับการผสม: โดยทั่วไป น้ำเป็นส่วนผสมหลัก เติม EDTA ลงในเฟสน้ำก่อนส่วนผสมอื่นๆ ตามด้วยสารลดแรงตึงผิว ส่วนผสมที่ละลายน้ำได้ เช่น Glycerin, Propylene Glycol และสารสกัด/วิตามินที่ละลายน้ำได้ สามารถเติมลงในเฟสน้ำได้ ส่วนผสมที่ละลายในน้ำมัน (Jojoba oil, Vit E ชนิดละลายในน้ำมัน, น้ำหอม) ควรผสมล่วงหน้ากับ Tween 20 ก่อนเติมลงในเฟสน้ำ/สารลดแรงตึงผิวหลัก สารกันเสียมักเติมในขั้นตอนการเย็นตัวลงหรือตอนท้าย ขึ้นอยู่กับความไวต่อความร้อนของสารนั้น Lactic Acid จะเติมในตอนท้ายเพื่อปรับ pH
• ความหนืด: การผสมผสานและเปอร์เซ็นต์ของสารลดแรงตึงผิว (โดยเฉพาะ Cocamidopropyl Betaine และ Sodium Coco-Sulfate) และ Cocamide DEA จะเป็นตัวกำหนดความหนืดเป็นส่วนใหญ่ มักใช้ Sodium Chloride (เกลือแกง) เป็นสารเพิ่มความหนืดในระบบสารลดแรงตึงผิวที่มีซัลเฟต คุณอาจต้องเติม Sodium Chloride ในปริมาณเล็กน้อย (เช่น 0.5-2%) เพื่อให้ได้ความหนืดที่ต้องการ
• การปรับ pH: หลังจากเติมส่วนผสมทั้งหมด ยกเว้น Lactic Acid ให้วัดค่า pH เติม Lactic Acid ทีละน้อยเพื่อลดค่า pH ให้อยู่ในช่วงที่ต้องการ (โดยทั่วไป 5.5-6.5 สำหรับครีมอาบน้ำที่อ่อนโยน)
• ความคงตัว: ทดสอบความคงตัวของสูตรที่อุณหภูมิต่างๆ (อุณหภูมิห้อง อุณหภูมิสูง วงจรการแช่แข็ง-ละลาย) เพื่อให้แน่ใจว่าสูตรยังคงใสและสม่ำเสมอเมื่อเวลาผ่านไป
• การกันเสีย: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าระบบสารกันเสียที่คุณเลือก (Sodium Benzoate และ Phenoxyethanol) มีประสิทธิภาพสำหรับสูตรและช่วง pH ของคุณ โดยทำการทดสอบการท้าเชื้อ คุณอาจต้องปรับชนิดหรือปริมาณของสารกันเสีย หรือใช้สารกันเสียแบบผสมที่ครอบคลุมเชื้อได้กว้าง เช่น Phenoxyethanol SA

โปรดจำไว้ว่านี่เป็นแนวทางทั่วไป เริ่มต้นด้วยเปอร์เซ็นต์ที่ต่ำสำหรับส่วนผสมออกฤทธิ์ และปรับตามประสิทธิภาพและความคงตัวที่ต้องการ