ทำความเข้าใจคุณสมบัติ Ionic/Non-ionic ความเข้ากันได้ของส่วนผสม และ Disodium EDTA ในสูตรเครื่องสำอาง

ถามโดย: monrada16 เมื่อ: October 14, 2014 ประเภทผลิตภัณฑ์: เครื่องสำอาง

คำถาม

รบกวนช่วยอธิบายความแตกต่างระหว่างส่วนผสมชนิดมีขั้ว (ionic) และไม่มีขั้ว (non-ionic) ในสูตรเครื่องสำอางค่ะ

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อยากทราบว่า:

  • อะไรเป็นตัวกำหนดว่าส่วนผสมนั้นๆ เป็นชนิดมีขั้ว (anionic/cationic) หรือไม่มีขั้ว (non-ionic)?
  • ส่วนผสมเครื่องสำอางทั่วไป เช่น Natural Oil, Vitamin E, Collagen หรือ CoQ10 มีคุณสมบัติเป็น ionic หรือไม่?
  • ส่วนผสมชนิด ionic/non-ionic ประเภทต่างๆ มีปฏิกิริยาต่อกันอย่างไร? มีปัญหาเรื่องความเข้ากันได้หรือไม่ (เช่น anionic กับ cationic)?
  • Disodium EDTA มีหน้าที่อะไรในสูตรตำรับ และเกี่ยวข้องกับคุณสมบัติ ionic ของส่วนผสมอื่นๆ หรือไม่?
  • การใส่ Disodium EDTA ในสูตรโลชั่นปลอดภัยและมีประโยชน์หรือไม่ และมีส่วนผสมใดบ้างที่ไม่ควรผสมกับ Disodium EDTA (เช่น Vitamin C, Copper Peptide)?

คำตอบ

การทำความเข้าใจคุณสมบัติ Ionic / Non-ionic และ Disodium EDTA ในสูตรตำรับ

จากข้อมูลที่ได้รับ สรุปเกี่ยวกับคุณสมบัติ ionic / non-ionic และการใช้ Disodium EDTA ได้ดังนี้ค่ะ

คุณสมบัติ Ionic / Non-ionic

  • คำว่า ionic (anionic/cationic) และ non-ionic ส่วนใหญ่จะหมายถึง ขั้วของสารลดแรงตึงผิว (surfactants) และสารประสาน (emulsifiers) ซึ่งเป็นสารที่ช่วยลดแรงตึงผิว เช่น สารซักฟอก และสารที่ช่วยให้น้ำกับน้ำมันเข้ากันได้
  • ส่วนผสมอื่นๆ ทั่วไปในเครื่องสำอางมักจะไม่มีการแบ่งประเภทตามขั้วแบบนี้
  • โดยทั่วไปสามารถทราบชนิดของขั้วได้จากชื่อทางเคมีหรือประเภทของสารนั้นๆ เช่น:
    • Anionic (ประจุลบ): Sodium Lauroyl Glutamate (AminoWash™), Sodium lauryl sulfate (SLS), Sodium Laureth sulfate (SLES)
    • Non-ionic (ไม่มีประจุ): Lauryl Glucoside, PEG-7 Glyceryl Cocoate (Coco Wash™)
    • Cationic (ประจุบวก): Cetrimonium Chloride (CTAC) มักใช้เป็นสารปรับสภาพ (conditioning agent) มากกว่าสารทำความสะอาดหลัก
    • Amphoteric (มีทั้งสองขั้ว): Cocamidopropyl Betaine มักมีความอ่อนโยน

ความเข้ากันได้ของสารลดแรงตึงผิว

  • ข้อควรระวังหลักในการผสมคือ การผสมสารลดแรงตึงผิวชนิด anionic (ประจุลบ) กับ cationic (ประจุบวก) เข้าด้วยกัน เพราะอาจทำปฏิกิริยาและตกตะกอนได้
  • สารลดแรงตึงผิวชนิด non-ionic และ amphoteric โดยทั่วไปสามารถเข้ากันได้กับสารลดแรงตึงผิวทุกชนิด
  • สารลดแรงตึงผิวที่มีขั้วเดียวกัน (เช่น anionic + anionic) สามารถเข้ากันได้ดี

การผสมกับส่วนผสมอื่นๆ

  • ข้อมูลที่ได้รับไม่ได้ระบุว่าส่วนผสมอย่าง Natural Oil, Vitamin E, Collagen หรือ CoQ10 ไม่สามารถผสมกับสารที่มีประจุหรือสารลดแรงตึงผิวที่มีประจุได้ ปัญหาความเข้ากันได้ของสารลดแรงตึงผิวที่กล่าวถึงส่วนใหญ่เป็นเรื่องระหว่าง ประเภท ของสารลดแรงตึงผิวที่แตกต่างกันตามขั้วของมัน

Disodium EDTA

  • Disodium EDTA ใช้เพื่อ จับ (chelate) ไอออนโลหะที่ไม่ต้องการ ที่อาจปนเปื้อนมากับน้ำ ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติ ionic/non-ionic ของสารลดแรงตึงผิวหรือส่วนผสมอื่นๆ โดยตรง
  • ไอออนโลหะเหล่านี้อาจทำให้ส่วนผสมบางชนิด (เช่น Vitamin C) ไม่เสถียร หรือส่งผลต่อความใส/ความคงตัวของสูตรได้
  • การเติม Disodium EDTA (โดยทั่วไปประมาณ 0.1%) เป็นวิธีปฏิบัติทั่วไปในสูตรตำรับ โดยเฉพาะสูตรที่มีน้ำ เพื่อช่วยเพิ่มความคงตัวและยืดอายุการเก็บรักษาโดยการจับไอออนเหล่านี้
  • แม้ว่าจะเข้ากันได้ดีกับส่วนผสมส่วนใหญ่ (>95% ของสูตร) แต่ก็มีข้อยกเว้นเฉพาะที่ควรหลีกเลี่ยง เช่น การใช้กับ Copper Peptide เพราะ Disodium EDTA สามารถจับกับทองแดงได้ ทำให้ Copper Peptide เสื่อมประสิทธิภาพลง
  • ดังนั้น การใส่ Disodium EDTA ในสูตรโลชั่นมักจะเป็นประโยชน์ต่อความคงตัวโดยรวม ยกเว้นในกรณีที่คุณใช้ส่วนผสมที่ทราบว่าไม่เข้ากันกับสารจับประจุ (chelating agents) เช่น EDTA

สรุปคือ การแบ่งประเภท ionic/non-ionic ส่วนใหญ่ใช้กับสารลดแรงตึงผิว/สารประสาน และมีผลต่อการผสมสารลดแรงตึงผิวประเภทต่างๆ เข้าด้วยกัน ส่วน Disodium EDTA มีบทบาทแยกต่างหาก โดยเน้นที่การจัดการกับไอออนโลหะในเฟสน้ำเพื่อเพิ่มความคงตัวของสูตร และโดยทั่วไปสามารถใส่ได้ ยกเว้นในกรณีที่มีส่วนผสมเฉพาะในสูตรของคุณที่ทราบว่าไวต่อสารจับประจุค่ะ

ผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องที่กล่าวถึง

Cocamidopropyl Betaine
Cocamidopropyl Betaine
เครื่องสำอาง
Cetrimonium Chloride (CTAC)
Cetrimonium Chloride (CTAC)
เครื่องสำอาง
Lauryl Glucoside
Lauryl Glucoside
เครื่องสำอาง
Coco Wash™ (PEG-7 Glyceryl Cocoate)
Coco Wash™ (PEG-7 Glyceryl Cocoate)
เครื่องสำอาง
AminoWash™ (Sodium Lauroyl Glutamate, Fine)
AminoWash™ (Sodium Lauroyl Glutamate, Fine)
เครื่องสำอาง