บิสเบนไทอามีนเป็นอนุพันธ์สังเคราะห์ของไทอามีน (วิตามินบี 1) ที่ละลายในไขมัน โดยไทอามีนรูปแบบมาตรฐาน (ไทอามีนไฮโดรคลอไรด์ หรือไทอามีนโมโนไนเตรต) ซึ่งละลายในน้ำนั้นมีการดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้จำกัด โดยเฉพาะในปริมาณสูง อีกทั้งไม่สามารถผ่านแนวกั้นเลือด-สมอง (Blood-Brain Barrier) ได้ง่ายนัก อนุพันธ์ที่ละลายในไขมัน เช่น บิสเบนไทอามีน จึงถูกพัฒนาขึ้นเพื่อเอาชนะข้อจำกัดเหล่านี้ และอาจช่วยเพิ่มระดับไทอามีนในเลือดและเนื้อเยื่อ รวมถึงสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

(ปัจจุบัน อย. ยังไม่อนุญาติให้ใช้ในอาหารเสริม สามารถใช้เพื่อพัฒนาและการวิจัย หรือส่งออกนอกประเทศไทย เท่านั้น)

บิสเบนไทอามีน (Bisbentiamine)

บิสเบนไทอามีนเป็นอนุพันธ์สังเคราะห์ของไทอามีน (วิตามินบี 1) ที่ละลายในไขมัน โดยไทอามีนรูปแบบมาตรฐาน (ไทอามีนไฮโดรคลอไรด์ หรือไทอามีนโมโนไนเตรต) ซึ่งละลายในน้ำนั้นมีการดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้จำกัด โดยเฉพาะในปริมาณสูง อีกทั้งไม่สามารถผ่านแนวกั้นเลือด-สมอง (Blood-Brain Barrier) ได้ง่ายนัก อนุพันธ์ที่ละลายในไขมัน เช่น บิสเบนไทอามีน จึงถูกพัฒนาขึ้นเพื่อเอาชนะข้อจำกัดเหล่านี้ และอาจช่วยเพิ่มระดับไทอามีนในเลือดและเนื้อเยื่อ รวมถึงสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ประโยชน์ต่อสุขภาพที่เป็นไปได้

(อ้างอิงตามหน้าที่ของไทอามีน และคุณสมบัติของบิสเบนไทอามีน)

1. เพิ่มการดูดซึมและระดับในเนื้อเยื่อ

ประโยชน์:
บิสเบนไทอามีนมีการดูดซึมผ่านลำไส้ที่ดีกว่าไทอามีนที่ละลายในน้ำทั่วไป ส่งผลให้มีระดับในเลือดและเนื้อเยื่อสูงขึ้นได้มากกว่า ซึ่งอาจหมายถึงการใช้ในขนาดต่ำลงแต่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น หรือสามารถฟื้นฟูภาวะขาดไทอามีนได้เร็วกว่า

หลักฐานอ้างอิง:

• Baker H, Frank O. Absorption, utilization and clinical effectiveness of allithiamines compared with crystalline thiamine. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1976;22 Suppl:63–68.

• Nakano K, Nakayama H, Koyama S, Itagaki T, Fujii S. Studies on metabolism of thiamine disulfide O-monobenzoate (Bisbentiamine). III. Metabolism of bisbentiamine in rabbits and man. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1975;21(4):233–243.

2. สนับสนุนระบบประสาท

ประโยชน์:
จากคุณสมบัติการละลายในไขมัน บิสเบนไทอามีนอาจสามารถผ่านแนวกั้นเลือด-สมองได้ดีกว่าไทอามีนทั่วไป ทำให้มีศักยภาพในการสนับสนุนการทำงานของสมองและระบบประสาท โดยเฉพาะในภาวะที่เกิดจากการขาดไทอามีน เช่น Wernicke-Korsakoff Syndrome (WKS)

หลักฐานอ้างอิง:

• Pincus JH, Cooper JR, Piros K, Turner I. The effect of thiamine derivatives on thiamine-dependent enzymes in the central nervous system. Brain Res. 1974;73(1):85–94.

3. จัดการภาวะขาดไทอามีน

ประโยชน์:
เช่นเดียวกับไทอามีนในรูปแบบอื่น ๆ บิสเบนไทอามีนสามารถใช้รักษาหรือป้องกันโรคเหน็บชา หรือกลุ่มอาการเวร์นิกเก้-คอร์ซาคอฟได้ โดยมีข้อดีเพิ่มเติมด้านการดูดซึมและการออกฤทธิ์เร็วขึ้นในร่างกาย

หลักฐานอ้างอิง:

• ข้อมูลจากงานของ Nakano K, et al. (1975) ข้างต้น สนับสนุนการใช้บิสเบนไทอามีนเป็นแหล่งไทอามีนที่มีประสิทธิภาพ

4. บทบาทในภาวะเมแทบอลิซึมกลูโคสผิดปกติ

ประโยชน์:
ไทอามีนมีบทบาทสำคัญในกระบวนการเมแทบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต โดยเฉพาะในโรคเบาหวานที่มีความต้องการไทอามีนเพิ่มขึ้น หรือมีภาวะขาดสัมพัทธ์ อนุพันธ์ที่ละลายในไขมัน เช่น บิสเบนไทอามีน อาจถูกนำมาใช้เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากระดับน้ำตาลในเลือดสูง เช่น AGEs (Advanced Glycation Endproducts)

หลักฐานอ้างอิง:

• ข้อมูลการวิจัยเฉพาะด้านบิสเบนไทอามีนในโรคเบาหวานยังมีจำกัด ส่วนใหญ่อนุมานมาจากคุณสมบัติของไทอามีนในฐานะสารตั้งต้นที่สำคัญ

ข้อควรพิจารณา

• ทิศทางการวิจัย: งานวิจัยส่วนใหญ่ในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมามุ่งเน้นไปที่เบนโฟไทอามีนมากกว่าบิสเบนไทอามีน

• คุณภาพหลักฐาน: แม้ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์จะสนับสนุนการดูดซึมที่ดีขึ้น แต่หลักฐานจากการทดลองทางคลินิกที่ชัดเจนในมนุษย์ยังไม่มากนัก

• การใช้งานจริง: การใช้บิสเบนไทอามีนควรอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ

สรุป

บิสเบนไทอามีนมีข้อได้เปรียบสำคัญที่ได้รับการยอมรับคือ การดูดซึมและการนำไปใช้ในร่างกายได้ดีกว่าไทอามีนที่ละลายในน้ำทั่วไป ซึ่งอาจนำไปสู่ระดับไทอามีนที่สูงขึ้นในร่างกายและสมอง ทำให้เป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับการสนับสนุนระบบประสาท และการจัดการภาวะขาดไทอามีน อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องมีงานวิจัยเพิ่มเติมเพื่อยืนยันประสิทธิภาพเฉพาะในโรคต่าง ๆ เมื่อเทียบกับอนุพันธ์อื่นที่ได้รับการศึกษาอย่างแพร่หลายมากกว่า เช่น เบนโฟไทอามีน