เบนโฟไทอามีนเป็นอนุพันธ์สังเคราะห์ของไทอามีน (วิตามินบี 1) ที่ละลายในไขมัน โครงสร้างของมันช่วยให้ร่างกายดูดซึมได้ดีกว่าไทอามีนชนิดละลายน้ำ ทำให้ระดับไทอามีนภายในเซลล์เพิ่มขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ ความสามารถในการดูดซึมที่สูงขึ้นนี้จึงนำไปสู่การวิจัยเกี่ยวกับประโยชน์ต่อสุขภาพ โดยเฉพาะในโรคที่เกี่ยวข้องกับน้ำตาลในเลือดสูงและความเครียดออกซิเดชัน

(ปัจจุบัน อย. ยังไม่อนุญาติให้ใช้ในอาหารเสริม สามารถใช้เพื่อพัฒนาและการวิจัย หรือส่งออกนอกประเทศไทย เท่านั้น)

เบนโฟไทอามีน (Benfotiamine)

เบนโฟไทอามีนเป็นอนุพันธ์สังเคราะห์ของไทอามีน (วิตามินบี 1) ที่ละลายในไขมัน โครงสร้างของมันช่วยให้ร่างกายดูดซึมได้ดีกว่าไทอามีนชนิดละลายน้ำ ทำให้ระดับไทอามีนภายในเซลล์เพิ่มขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ ความสามารถในการดูดซึมที่สูงขึ้นนี้จึงนำไปสู่การวิจัยเกี่ยวกับประโยชน์ต่อสุขภาพ โดยเฉพาะในโรคที่เกี่ยวข้องกับน้ำตาลในเลือดสูงและความเครียดออกซิเดชัน

ประโยชน์ต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นของเบนโฟไทอามีน

1. การจัดการภาวะเส้นประสาทเสื่อมจากเบาหวาน (Diabetic Neuropathy)

เบนโฟไทอามีนอาจช่วยบรรเทาอาการปวด ชา และเสียวซ่าจากความเสียหายของเส้นประสาทในผู้ป่วยเบาหวาน โดยกลไกการออกฤทธิ์เกี่ยวข้องกับการยับยั้งกระบวนการทำลายเนื้อเยื่อที่เกิดจากน้ำตาลในเลือดสูง

งานวิจัยสนับสนุน:

• การทดลองทางคลินิกหลายชิ้น (รวมถึง RCTs) พบว่าเบนโฟไทอามีน (300–600 มก./วัน) ช่วยลดอาการปวดจากเส้นประสาทได้อย่างมีนัยสำคัญ
  (Haupt E et al., Int J Clin Pharmacol Ther, 2005; Stracke H et al., Exp Clin Endocrinol Diabetes, 2008)

• รายงานผู้ป่วยพบว่า เมื่อใช้ร่วมกับเมทิลโคบาลามิน (วิตามินบี 12) อาการดีขึ้นชัดเจน
  (Wounds International, 2024)

• อย่างไรก็ตาม การศึกษาระยะยาว 24 เดือนในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 ไม่พบความแตกต่างในด้านการทำงานของเส้นประสาท
  (Fraser DA et al., Diabetes Care, 2012)

2. ลดภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน (กลไกทั่วไป)

เบนโฟไทอามีนช่วยกระตุ้นเอนไซม์ transketolase เพื่อเบี่ยงเบนการเผาผลาญกลูโคสไปจากกระบวนการที่ก่อให้เกิด AGEs ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสียหายต่อเนื้อเยื่อ

งานวิจัยสนับสนุน:

• ยับยั้ง 3 กลไกสำคัญของความเสียหายจากน้ำตาลในเลือดสูง ได้แก่ การสร้าง AGEs, การกระตุ้น PKC และวิถี hexosamine
  (Hammes HP et al., Nat Med, 2003)

• ลด AGEs, VEGF และปัจจัยทำลายในเนื้อเยื่อต่าง ๆ ของหนูเบาหวาน
  (Chakrabarti R et al., J Diabetes Invest, 2011 / PubMed 24843471)

3. ศักยภาพในการปกป้องระบบประสาท (รวมถึงโรคอัลไซเมอร์)

เบนโฟไทอามีนอาจช่วยชะลอการเสื่อมของสมอง โดยการเพิ่มการเผาผลาญกลูโคสในสมองและลด AGEs กับความเครียดออกซิเดชัน

งานวิจัยสนับสนุน:

• การศึกษา Phase IIa ในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ระยะแรก พบว่าให้เบนโฟไทอามีน 300 มก. วันละ 2 ครั้งเป็นเวลา 12 เดือน ช่วยชะลอการเสื่อมทางปัญญา โดยเฉพาะในกลุ่มที่ไม่มียีน APOEε4
  (Gibson GE et al., J Alzheimers Dis, 2020)

• การศึกษาในหนูพบว่าเบนโฟไทอามีนช่วยเพิ่มความจำและลดคราบอะไมลอยด์กับโปรตีนเทาที่ถูกฟอสโฟรีเลต
  (Pan X et al., Brain, 2010)

4. ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ

เบนโฟไทอามีนแสดงฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระโดยตรง และยังสามารถลดกระบวนการอักเสบในเซลล์ได้

งานวิจัยสนับสนุน:

• การศึกษาในหลอดทดลองแสดงว่าเบนโฟไทอามีนสามารถลดความเสียหายต่อ DNA จากอนุมูลอิสระ
  (Schmid U et al., Diabetes Metab Res Rev, 2008)

• ในเซลล์แมคโครฟาจ พบว่ามีการลด prostaglandins และ leukotrienes ผ่านการยับยั้ง COX-2 และ LOX-5
  (Shoeb M, Ramana KV, Free Radic Biol Med, 2012 / PubMed 22067901)

• ในเซลล์ไมโครเกลีย เบนโฟไทอามีนลด TNF-α, IL-6 และตัวบ่งชี้ oxidative stress เช่น NO และ superoxide พร้อมเพิ่มระบบต้านอนุมูลอิสระของเซลล์เอง
  (Vrkoslav B et al., Front Cell Neurosci, 2015; Bozic I, Lavrnja I, Heliyon, 2023 / PMC10682628)

5. สุขภาพหลอดเลือด

เบนโฟไทอามีนอาจช่วยปรับปรุงการทำงานของเยื่อบุหลอดเลือดในผู้ป่วยเบาหวาน

งานวิจัยสนับสนุน:

• ป้องกันความผิดปกติของหลอดเลือดหลังบริโภคอาหารที่มี AGEs สูงในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
  (Stirban A et al., Diabetes Care, 2006)

• การศึกษาในสัตว์พบว่าเพิ่มการไหลเวียนเลือดและลดการอักเสบในหลอดเลือด
  (Ceylan-Isik AF et al., Am J Physiol Heart Circ Physiol, 2006)

6. บทบาทในการติดสุรา

การดื่มสุราเรื้อรังทำให้เกิดการขาดไทอามีน เบนโฟไทอามีนอาจช่วยลดผลกระทบทางจิตใจและการพึ่งพาแอลกอฮอล์ได้

งานวิจัยสนับสนุน:

• การศึกษาขนาดเล็กพบว่าเบนโฟไทอามีนขนาดสูงอาจช่วยลดการดื่มสุราในผู้หญิง และลดความเครียดในผู้ชายที่เลิกสุรา
  (Manzardo AM et al., Drug Alcohol Depend, 2013)